ใครมาเยือนนครลำปาง เมืองรถม้า ต้องมาเช็กอิน เที่ยวชม มาซื้อสินค้าสารพัดในตลาดรัตน หรือกาดเก๊าจาว ถนนรถไฟ ตำบลสบตุ๋ย อ.เมือง จ.ลำปาง ตลาดเช้าเก่าแก่ อายุ 100 ปี ตำนานสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ตั้งอยู่ริมทางรถไฟ ใกล้กับสถานีรถไฟนครลำปาง มีทั้งของกิน ของใช้ พืชผัก ผลไม้ โดยเฉพาะผักพื้นบ้าน อาหารพื้นเมือง ให้เลือกซื้อ และเป็นของฝาก
“กาดเก๊าจาว” ในอดีตเป็นป่าต้นขะจาว หรือต้นกระเจา สูงใหญ่ ซึ่งเป็นต้นไม้มงคลประจำจังหวัดลำปาง ชาวบ้านจึงเรียกตลาดเช้า ริมทางรถไฟแห่งนี้ ตามชื่อต้นไม้ว่า “กาดเก๊าจาว” จนติดปาก ตั้งแต่รุ่นปู่ย่าตายาย มาถึงปัจจุบัน ทั้งๆที่ความจริง มีชื่อว่า ”ตลาดรัตน” ตามชื่อพลเอกจรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ อดีตอธิบดีกรมรถไฟ และผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทยคนแรก
ตลาดรัตน หรือกาดเก๊าจาว สร้างในปี 2453 เมื่อระบบขนส่งทางรถไฟ มาถึงจังหวัดลำปาง ก็เริ่มมีคนต่างถิ่นอพยพมาลงหลักปักฐานบริเวณพื้นที่ตำบลสบตุ๋ย มีการเปิดร้านค้าขาย และชาวบ้านในพื้นที่ ได้นำพืชผัก ผลไม้ และอาหาร มาวางขายริมทางรถไฟ จนมีการสร้างตลาดเล็กๆ ขึ้นมา เป็นแบบเพิงหมาแหงนมุงด้วยใบตองตึง และหญ้าคา จนต่อมาเกิดเหตุไฟไหม้ตลาดถึง 2 ครั้ง ได้มีนายทุนลงขันร่วมหุ้น เช่าพื้นที่การรถไฟฯ สร้างตลาดอีกครั้งในปี 2492
กระทั่งปัจจุบันชาวชุมชนรถไฟนครลำปาง ได้เข้ามาบริหารจัดการ ในรูปแบบสหกรณ์ ชื่อว่า “สหกรณ์เคหสถานชุมชนตลาดรัตน์เก๊าจาว จำกัด” เปิดบริการทุกวัน ตั้งแต่เช้าตรู่ไปถึงเที่ยงวัน กลายเป็นแหล่งรวมสินค้าหลากหลาย โดยเฉพาะสินค้าพื้นเมืองในท้องถิ่น เป็นที่รู้จักของคนในพื้นที่และต่างถิ่น ด้วยกลิ่นอายความทรงจำและวิถีชีวิตของคนชุมชนริมทางรถไฟในอดีต ได้ดึงดูดผู้คนให้มาเยือนแล้ว มาเยือนอีก และแวะชมสตรีทอาร์ต ศิลปะบนกำแพงรอบๆ กาดเก๊าจาว ซึ่งสร้างเสน่ห์ สร้างสีสันให้กับตลาดแห่งนี้ไม่น้อย
หากใครมาเที่ยวนครลำปาง อย่าลืมแวะมา ”กาดเก๊าจาว” และเดินไปอีกนิด ก็จะเจอสวนรถไฟสะพานดำ นครลำปาง มีการนำรถจักรไอน้ำ หมายเลข 943 สร้างเมื่อปี 2493 โดยบริษัทมิตซิมิชิ ประเทศญี่ปุ่น มาตั้งโดดเด่นเป็นอนุสรณ์อยู่ภายในสวน เป็นอีกหนึ่งไฮไลท์ ห้ามพลาด!! เมื่อมาเที่ยวลำปาง เมืองรถม้า สัมผัสเสน่ห์เมืองรอง ไม่เป็นสองรองใคร
