กทม. ร่วมกับกรมศิลปากร จัดพิธีเททองหล่อพระแม่ธรณีบีบมวยผมจำลอง บริเวณสนามหลวง เพื่อให้ประชาชนกราบไหว้ได้สะดวกขึ้น ไม่ให้เกิดความเสียหายต่อพระแม่ธรณีองค์จริง
เมื่อวันที่ 14 ก.พ. 2568 พญ.วันทนีย์ วัฒนะ ปลัดกรุงเทพมหานคร พร้อมด้วย นายต่อศักดิ์ โชติมงคล ประธานที่ปรึกษาของผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ร่วมพิธีเททองหล่อพระแม่ธรณีบีบมวยผมจำลอง โดยมี ฯพณฯ นายนุรักษ์ มาประณีต องคมนตรี เป็นประธานพิธีฝ่ายฆราวาส เจ้าประคุณ สมเด็จพระธีรญาณมุนี วัดเทพศิรินทราวาส เป็นประธานพิธี ณ มณฑลพิธีอนุสรณ์สถานท้องสนามหลวง เขตพระนคร
ด้วยศาลพระแม่ธรณีบีบมวยผม เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่คู่กับสนามหลวงมายาวนาน ตั้งอยู่ถนนราชดำเนินใน สร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กรุงเทพมหานครจึงได้ร่วมกับกรมศิลปากร และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดพิธีเททองหล่อพระแม่ธรณีองค์จำลองขึ้นมา เพื่อให้ประชาชนที่เคารพศรัทธาได้กราบไหว้ได้สะดวก อันจะไม่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อพระแม่ธรณีองค์จริงในกรณีที่ประชาชนนำเครื่องสักการะครอบพระองค์ และเพื่อเป็นประโยชน์ด้านการศึกษารูปแบบ ศิลปกรรม สถาปัตยกรรม และประวัติศาสตร์แก่ประชาชาชนทั่วไป
สำหรับชื่อ “พระแม่ธรณี” มีปรากฏในพุทธประวัติความว่า เมื่อครั้งพระพุทธองค์ทรงบำเพ็ญเพียรเพื่อตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้ทรงผจญกับเหล่าพวกพญามารทั้งหลาย พญามารได้ออกอุบายต่าง ๆ นานา เพื่อให้พระพุทธองค์ทรงเกิดกิเลสตัณหา แต่พระพุทธองค์ทรงไม่ยินดียินร้าย และในครั้งนั้นเอง พระแม่ธรณีทรงแสดงปาฏิหาริย์ปราบเหล่าพญามาร โดยทรงบีบมวยผมให้น้ำไหลออกมาท่วมพวกพญามารทั้งหลายให้พ่ายแพ้ไป
ขณะเดียวกันก็มีชื่อ “แม่พระธรณี” ปรากฏในวรรณคดีไทยหลายเรื่อง อาทิ หนังสือเทศน์มหาชาติปฐมสมโพธิกถา ลิลิตตะเลงพ่าย เป็นต้น โดยมีชื่อเรียกแตกต่างกันไป เช่น นางพระธรณี พระแม่วสุนธราพสุธา ซึ่งมีความหมายเหมือนกันคือผู้ทรงไว้ซึ่งทรัพย์สมบัติ อันหมายถึงแผ่นดินนั่นเอง สำหรับชาวไทยทั่วไปจะเรียกกันติดปากว่า “แม่พระธรณี” หรือ “พระแม่ธรณี”
ในส่วนของพระแม่ธรณีพระองค์นี้ สร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) โดยสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง โปรดให้สร้างไว้เป็นอุทกทาน และเป็นต้นแบบการสร้างพระแม่ธรณีองค์ต่อ ๆ มาในประเทศไท
ทั้งนี้ เพื่อแสดงถึงความห่วงใยของเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดินที่ทรงมีต่อพสกนิกร และเพื่อพระราชทานน้ำดื่ม ให้แก่คนที่ผ่านไปมาตามธรรมเนียมอันดีงามของสังคมไทย ซึ่งมักตั้งตุ่มน้ำไว้ที่หน้าบ้าน มีกระบวยสำหรับตักดื่มวางไว้ โดยเป็นที่รู้กันว่าใครผ่านไปมาสามารถตักดื่มได้ เพราะเจ้าของบ้านตั้งไว้เป็น “อุทกทาน” โดยพระแม่ธรณีพระองค์นี้ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงเป็นผู้ออกแบบ
ผู้ที่สนใจจะมาไหว้สักการะพระแม่ธรณีบีบมวยผม สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่คู่กับสนามหลวงมายาวนาน สามารถไปได้ที่เทวาลัยพระศรีวสุนธรา หรือศาลพระแม่ธรณีบีบมวยผม ตั้งอยู่บนถนนราชดำเนินใน ใกล้โรงแรมรัตนโกสินทร์และสะพานผ่านพิภพลีลา พื้นที่เขตพระนคร.